«Η αρχαιολογική έρευνα χάνει έναν σπουδαίο, αφοσιωμένο επιστήμονα και η Ελλάδα έναν μεγάλο φίλο», δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη για τον άνθρωπο που εργάστηκε στην περιοχή για τέσσερις δεκαετίες και ανέδειξε τους αρχαιολογικούς θησαυρούς της
Ενας από τους σπουδαιότερους αρχαιολόγους που εργάστηκαν στην Ελλάδα και αφιέρωσαν τη ζωή τους στην ανάδειξη των θησαυρών της Νεμέας, ο Στέφανος Μίλλερ, πέθανε την Τετάρτη, σε ηλικία 79 ετών. Ο Μίλλερ ανέσκαψε και ανέδειξε τον αρχαιολογικό χώρο της Νεμέας, ενώ υπήρξε και η ψυχή της Αναβίωσης των Νεμέων Αγώνων.
Η είδηση γέμισε θλίψη τον χώρο της αρχαιολογίας, του πολιτισμού και όσους τον γνώριζαν ή είχαν συνεργαστεί μαζί του. «Με την απώλεια του Στέφανου Μίλλερ, η αρχαιολογική έρευνα χάνει έναν σπουδαίο, αφοσιωμένο επιστήμονα και η Ελλάδα έναν μεγάλο φίλο», δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και πρόσθεσε:
«Όλοι όσοι τον γνωρίσαμε και συνεργαστήκαμε μαζί του, κρατούμε στη μνήμη μας με σεβασμό και εκτίμηση, την επιστημονική του λαμπρότητα, την ανθρωπιά και την προοδευτική του σκέψη».
Αναλυτικότερα, η δήλωσή της:
«Με την απώλεια του Στέφανου Μίλλερ, η αρχαιολογική έρευνα χάνει έναν σπουδαίο, αφοσιωμένο επιστήμονα και η Ελλάδα έναν μεγάλο φίλο. Ο Στέφανος Μίλλερ αφιέρωσε τη ζωή και το έργο του στην ανακάλυψη και στην ανάδειξη των θησαυρών της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η ανασκαφική του έρευνα στη Νεμέα, το διδακτικό του έργο, η θητεία του ως Διευθυντής της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα, χαρακτηρίζονταν πάντοτε από ένα σημαντικό όραμα, την παράλληλη πορεία της επιστήμης με την αναπτυξιακή διάσταση του Πολιτισμού. Αποχαιρετούμε τον Στέφανο Μίλλερ με θλίψη».
Τον Στέφανο Μίλλερ «έναν σπουδαίο επιστήμονα που λάτρεψε τη χώρα μας» αποχαιρέτησε και η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, με μήνυμά της στα social media. Ενώ και ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σημείωσε για τον εκλιπόντα: «Αγάπησε την Ελλάδα, λάτρεψε τη Νεμέα, έφερε στο φως τους θησαυρούς της. »
Ταυτισμένος με την ανάδειξη των αρχαιοτήτων της Νεμέας, στις ανασκαφές της οποίας αφιέρωσε τέσσερις δεκαετίες, ο Στέφανος Μίλλερ αγάπησε βαθιά τους ανθρώπους και τον πολιτισμό της σύγχρονης Ελλάδας. Έγινε Στέφανος από Στήβεν πολύ πριν η Πολιτεία του αποδώσει τιμητικά την ελληνική υπηκοότητα το 2005.
Είχα τη χαρά και την τιμή να συναντηθώ μαζί του στη Νεμέα τα τελευταία χρόνια. Να θαυμάσω την αφοσίωσή του στις οικουμενικές αξίες της κλασικής Ελλάδας. Και να μοιραστώ την ανυπόκριτη αγάπη του για τη χώρα μας. Τον αποχαιρετούμε ως έναν δικό μας άνθρωπο, ως έναν συμπολίτη μας».
O Στίβεν Μίλλερ, που αργότερα έγινε Στέφανος, γεννήθηκε στην Ιντιάνα των ΗΠΑ το 1942. Πήρε το πρώτο του πτυχίο στα Αρχαία Ελληνικά στο Wabash College και έκανε το διδακτορικό του στην Κλασική Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον. Επειτα από ανασκαφές σε διάφορες τοποθεσίες, συμπεριλαμβανομένης της Ολυμπίας και, για τέσσερα χρόνια, της Αρχαίας Αγοράς των Αθηνών, ξεκίνησε τις δικές του ανασκαφές στη Νεμέα το 1973.
Για περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες (38 χρόνια) στη Νεμέα, όχι μόνο διενήργησε ανασκαφές που έφεραν στο φως σημαντικά ευρήματα, όπως το στάδιο όπου διεξάγονταν τα Νέμεα, αλλά δημιούργησε και ένα μοναδικό αρχαιολογικό πάρκο έκτασης 180 στρεμμάτων, κατασκεύασε αρχαιολογικό μουσείο και οργάνωσε την έκθεση του, ενώ ξεκίνησε και την αναστήλωση του αρχαίου Ναού του Δία.
Ταυτόχρονα, ήταν καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, στο Berkeley, με εξαίρεση τα έτη 1982-1987, όταν διετέλεσε διευθυντής της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα.
Εχει δημοσιεύσει πολλά βιβλία, κάποια μάλιστα σχετικά με τις ανακαλύψεις του στη Νεμέα, όπως π.χ. το Nemea II: The Early Hellenistic Stadium (University of California Press, 2001).
Το 2020 κυκλοφόρησε το δίτομο βιβλίο του «Η Νεμέα και εγώ» από τις εκδόσεις Καπόν, με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, όπου ο συγγραφέας παρουσιάζει τα 46 χρόνια των αρχαιολογικών ανακαλύψεών του, έρευνας, όπως και αδιάκοπων προσπαθειών για την ανάδειξη και προστασία της αρχαίας Νεμέας.
Είχε ανακηρυχθεί επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών και είχε τιμηθεί ως Ταξιάρχης του Τάγματος της Τιμής από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας. Το 2005, με προεδρικό διάταγμα, ο Στέφανος Μίλλερ πολιτογραφήθηκε έλληνας υπήκοος.
Ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Χρίστος Δήμας, βουλευτής Κορινθίας, έγραψε σχετικά στο Twitter: «Αποχαιρετάμε έναν σπουδαίο Έλληνα, τον αρχαιολόγο Στέφανο Μίλλερ. Αφιερώθηκε στην Νεμέα, έφτιαξε το μουσείο, την αναστύλωση του ναού του Δία, τα Νέμεα, δίδαξε σε χιλιάδες μαθητές, ενέπνευσε εκατομμύρια ανθρώπους και ήταν το σημείο αναφοράς, ο πρεσβευτής της Νεμέας ανά τον κόσμο».
Ο αμερικανός πρεσβευτής Τζέφρι Πάιατ αναδημοσίευσε το μήνυμα του υφυπουργού και σχολίασε: «Πολύ θλιβερά νέα για έναν αμερικανό λόγιο που συνέβαλε σημαντικά στους πολιτιστικούς δεσμούς μεταξύ των χωρών μας (και της Καλιφόρνιας)».
Protagon